بیمارستان سردار سلیمانی

روز عصای سفید

روز عصای سفید (White Cane Safety Day) هر ساله در ۱۵ اکتبر مصادف با 23 مهر (در برخی سال‌ها ۲۴ مهر) از سال ۱۹۶۴ میلادی جشن گرفته می‌شود. این روز برای پاسداشت و گرامیداشت دستاوردهای نابینایان که چه مادرزادی نابینا زاده شده‌اند و چه با بروز رخدادهای ناگوار و بر سر حوادث نابینا شده‌اند جشن گرفته می‌شود.

در سال ۱۹۲۱م. جیمز بیگز عکاس انگلیسی که در سانحه‌ای بینایی خود را از دست داده بود برای در امان ماندن از تصادف حین رفت و آمد در خیابان‌های اطراف محل زندگی خود ابتکار استفاده از عصای سفید را به کار برد و پس از آن بود که دو پژوهشگر آمریکایی قانون عصای سفید را نوشتند و ۱۵ اکتبر به عنوان روز جهانی نابینایان یا قانون عصای سفید تعیین شد. بر اساس این قانون کلیه حقوق اجتماعی برای یک فرد نابینا به عنوان عضوی از جامعه در نظر گرفته می‌شود. آنها همچنین حق استفاده از امکانات رفاهی جامعه را دارند و خیابان‌ها، پیاده روها، وسایل حمل و نقل و دیگر مکان‌ها باید به گونه‌ای باشد که محدودیتی برای این افراد به همراه نیاورد. 

عصای سفید در معنای مترقی امروز ، مفهومی والاتر ازوسیله حرکتی دارد ونشانگر آزادی واستقلال افراد نابینا وکم بینا در جامعه است .

اهمیت روز جهانی عصای سفید در همین است که این وسیله را سمبل آزادی فرد نابینا می داند که اورا قادر می کند کارهایش را خودش انجام دهد واعتماد به نفسش را تقویت کند .

 از سوی دیگر عصای سفید این مسیولیت را به جامعه یاد آوری می کند که نسبت به نیاز های افراد نابینا وکم بینا حساس باشد .

کم بینایی

برای آشنایی اولیه با این بیماری باید بگوییم یکی از بیماری های مربوط به اختلالات بخش های مختلف چشم می باشد. در بین افراد مسن که در کشور خودمان از شصت سال به بالا شایع است که می تواند به دلیل تخلیه ماکولا و یا دژنراسیون شبکیه وابسته به سن، گلوکوم و رتینوپاتی دیابتی، سکته مغزی و... باشد.البته می تواند دلایل موروثی و یا اکتسابی مانند تنبلی چشم و آب مرواید نیز باشد. گاه  تابش مستقیم نور آفتاب باعث شل شدن عضلات چشمی و آسیب به قرنیه و شبکیه شود.

کم بینایی یکی از اختلالات شایع بینایی در افراد می باشد. کم بینایی با چشمان ضعیف فرق دارد و حالتی شدید تر دارد، چرا که با عینک های معمولی، لنز تماسی، عمل جراحی، دارو و درمان رفع نمی شود و فرد بخشی از بینایی خود را از دست می دهد. برخی از دلایل بروز کم بینایی عبارت اند از:

• دلایل ارثی (مانند شب کوری )

• اکتسابی( دیابت ،دژنراسیون شبکیه)

افراد کم بینا به چه کسانی هستند؟

زمانی که سطح اطلاعات و آشنایی با کم بینایی و افراد کم بینا در جامعه به شدت پایین است، فقط متخصصین چشم و دید درمانی می توانند به طور دقیق بگویند افراد کم بینا به چه کسانی گفته می شود و آن ها توضیحی کوتاه و بسیار مفید را ارایه داده اند.آن ها می گویند کسانی که در انجام کار های عادی روزانه مانند نوشتن یک لیست ، خواندن کتاب، پیاده روی و... مشکل دارند، اما هنوز بینایی خود را از  دست نداده و دارای دیدی قابل استفاده و قابل درمان می باشند را افراد کم بینا یا " نیمه بینا" می گویند.

نشانه های کم بینایی

بعضی از نشانه هایی که فرد با مواجه با آن ها باید حتما به پزشک مراجعه کند عبارت اند از :

• با عینک های معمولی و لنز های طبی معمولی قادر به انجام کار های ساده روزمره نمی باشند.

• چهره دوستان و آشنایان خود را که قبلا به خوبی دیده اند، حال نمی توانند دقیق تشخیص بدهند.

• سطح عمق را متوجه نمی شوند مثلا نمی دانند پلکانی که پیش روی آن هاست چقدر ارتفاع دارد و در گام برداشتن دچار اشتباه می شوند.

• قادر به خواندن تابلو های خیابان ها با نوشته های بزرگ نیستند.

• چراغ ها را کم نور تر از حالت عادی می بینند.

چنین نشانه هایی بسیار واضح و روشن می باشند، این ها نشانه های اولیه هستند و باید فورا به پزشک مراجعه شود. تشخیص به موقع و زودهنگام امکان درمان را افزایش می دهد.

مشکلات افراد کم بینا

درک عمق خود را از دست می دهند ،همانطور که در قبل اشاره شد نمی توانند درک کنند که عمق پله چقدر است. موارد زیادی برای درک عمق وجود دارد مانند تشخیص ظرفیت قفسه و...

حساسیت کنتراست از دست می رود. برای درک حساسیت کنتراست گوشی خود را بردارید و یکی از عکس هایی که دارید را انتخاب کرده و با استفاده از تنظیمات عکس کنتراست را بالا و پایین کنید. چه اتفاقی می افتد ؟ متوجه می شوید که لبه های تصویر واضح تر یا محو تر می شوند. زمانی که حساسیت کنتراست از بین می رود تشخیص لبه ها مانند صورت افراد ،لبه ی دیوار و...سخت می باشد و دید در نور کم یا هوای مه آلود و... بسیار سخت می شود.

افراد کم بینا در دید هم در فاصله ی دور مانند نگاه کردن به تخته ی کلاس و هم دید نزدیک مثلا تایپ کردن و... دچار مشکل می باشند.

بهترین روش ها برای آشنایی با کم بینایی و افراد کم بینا و کمک به این افراد

خوب مسلما ساده ترین راه آشنایی با کم بینایی و افراد کم بینا، تشخیص درست نشانه ها می باشد ،زمانی که نشانه ها در خود و نزدیکانتان مشاهده می کنید، خیلی سریع به یک پزشک معتبر مراجعه کنید و در صورت مثبت بودن پاسخ پزشک دید درمانی را شروع کنید. برای این که بتوان با این بیماری زندگی عادی داشت باید انگیزه خود را تقویت کنید و از وسایل و ابزار کمکی استفاده کنید. به طور مثال استفاده از ذره بین و چراغ برای خواندن کتاب ، استفاده از عینک محافظ در برابر تابش زیاد نور تلویزیون و...

اگرچه صرفا افراد کمی دچار این مشکل هستند اما قطعا آشنایی با کم بینایی و افراد کم بینا این امکان را به افراد می دهد تا هم از بینایی خود بیشتر مراقب کنند و هم در صورت بروز اولین نشانه فورا تشخیص دهند و با مراجعه سریع به پزشک از پیشروی جلوگیری کرده و آن را درمان کنند.

نابینایی

نابینایی به معنی نداشتن قدرت بینایی است. فرد نابینا قادر به دیدن نیست. به معنای دقیق کلمه “نابینایی” بیانگر ناتوانی فرد در تمایز تاریکی از نور و روشنایی در هر دو چشم است. اصطلاحات نابینا و نابینایی در جامعه ما اصلاح شده است تا طیف گسترده‌ای از اختلالات بینایی را در بر بگیرد. نابینایی امروزه اغلب برای توصیف افت شدید بینایی در یک یا هر دو چشم با حفظ اندکی از قدرت بینایی باقی مانده استفاده می‌شود. اختلال در بینایی یا کم بینایی، به این معنی است که بینایی فرد حتی با عینک، لنزهای تماسی، دارو یا جراحی بهبود نمی‌یابد. اختلال در بینایی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

دلایل نابینایی

دلایل از بین رفتن بینایی بسیار متنوع است و از بیماری‌هایی که چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد تا بیماری‌هایی که در مراکز پردازش بینایی در مغز تأثیر می‌گذارد متغیر است. شیوع اختلال بینایی با افزایش سن بیشتر خواهد شد. از علل شایع نابینایی می‌توان به دیابت، دژنراسیون ماکولا، صدمات آسیب‌زا، عفونت قرنیه یا شبکیه، گلوکوم و عدم توانایی در استفاده از عینک اشاره کرد.عواملی مانند کمبود ویتامین A ، رتینوپاتی نوزادان زودرس، بیماری‌های عروقی شامل عروق شبکیه یا عصب بینایی مانند سکته مغزی، التهاب چشمی، رتینیت پیگمنتوزا، بدخیمی‌های اولیه یا ثانویه چشم، ناهنجاری‌های مادرزادی و بیماری‌های ارثی چشم و مسمومیت‌های شیمیایی از طریق عوامل سمی مانند متانول از مواردی هستند که شیوع آن‌ها در بروز نابینایی کم‌تر است.

انواع نابینایی

کور رنگی عدم توانایی فرد در درک تفاوت سایه‌های مختلف رنگ‌ها، به ویژه سبز و قرمز است که دیگران قادر به تشخیص آن هستند. این مشکل در بیشتر موارد ارثی (ژنتیکی) است و در حدود 8٪ از مردان و زیر 1٪ از خانم ها به آن مبتلا هستند. افرادی که مبتلا به کور رنگی هستند، به غیر از مشکل کوررنگی، معمولاً بینایی طبیعی دارند و می توانند از لحاظ بصری عملکرد خوبی داشته باشند. این بیماری درواقع نابینایی واقعی نیست.

شب کوری مشکلی است که بینایی فرد در شرایط کم نور دچار اختلال می‌شود. این بیماری می‌تواند ژنتیکی یا اکتسابی باشد. اکثر افرادی که مشکل شب کوری دارند، در شرایط عادی روشنایی عملکرد خوبی دارند. این مشکل نیز نابینایی نیست.

برف کوری از بین رفتن بینایی چشم بعد از قرار گرفتن در معرض مقدار زیادی از نور ماوراء بنفش است. برف کوری معمولاً موقتی است و به دلیل تورم سلول‌های سطح قرنیه ایجاد می‌شود. حتی در شدیدترین موارد برف کوری نیز، فرد قادر به دیدن شکل‌ها و حرکت اطراف خود است.

نشانه‌ها و علائم نابینایی

همه افرادی که دچار نقص بینایی هستند، علائم مشترکی از مشکلات بینایی را تجربه می‌کنند. افرادی که به سطح مشابهی از نابینایی دچار هستند ممکن است پاسخ‌های بسیار متفاوتی نسبت به آن علائم داشته باشند. اگر فردی نابینا متولد شده باشد، نسبت به فردی که بینایی خود را در اواخر زندگی خود از دست داده است، تطابق بسیار کمتری نسبت به دنیایی که تا به حال ندیده‌ است دارد، در صورتی که فردی که بعدا دچار نابینایی شده توانایی هرچند محدودی برای کنار آمدن با وضعیت جدید خود خواهد داشت. سیستم‌های حمایتی که در دسترس افراد قرار دارد و نیز روان درمانگرها می‌توانند برای وفق دادن بیمار با علائم و نشانه‌های نابینایی به آن‌ها کمک کنند. افرادی که بینایی خود را به طور ناگهانی از دست می‌دهند (نه در طی یک دوره زمانی)، ممکن است در وفق دادن خود با شرایط جدید خود مشکلات بیشتری داشته باشند.

علائم مرتبط با نابینایی مانند ناراحتی در چشم‌ها، احساس کردن چشم‌ها، احساس یک جسم خارجی و درد در چشم یا ترشحات از چشم بسته به علت اصلی نابینایی ممکن است وجود داشته باشد یا وجود نداشته باشد.

یک فرد نابینا ممکن است هنگام نشستن روی صندلی و استراحت کردن، هیچ نشانه غیرطبیعی قابل مشاهده‌ای نداشته باشد. با این حال، هنگامی که نابینایی در نتیجه عفونت قرنیه (قسمت گنبدی شکل در جلوی چشم) باشد، قرنیه که به طور معمول شفاف است ممکن است به رنگ سفید یا خاکستری تبدیل شود که مشاهده قسمت رنگی چشم را دشوار می‌کند. در نابینایی ناشی از آب مروارید، مردمک چشم که به طور معمول سیاه است ممکن است سفید به نظر برسد. بسته به میزان نابینایی، فرد مبتلا هنگام تلاش برای حرکت کردن علائم مختلفی از نابینایی را از خود نشان می‌دهد. بعضی از افراد نابینا یاد گرفته‌اند که مستقیماً به شخصی که با او صحبت می‌کند نگاه کنند، بنابراین نمی‌توان به راحتی متوجه نابینایی آن‌ها شد.

پزشک چگونه نابینایی را تشخیص می‌دهد؟

نابینایی با معاینه هر چشم به صورت جداگانه و با اندازه‌گیری حدت بینایی و میدان دید یا دید محیطی تشخیص داده می‌‌شود. افراد ممکن است از یک چشم (نابینایی یک طرفه) یا از هر دو چشم (نابینایی دو طرفه) نابینا باشند. سوابق پزشکی فرد می‌تواند در تشخیص علت نابینایی او مفید باشد. اگر ضعف بینایی به طور ناگهانی شروع شده باشد، علل احتمالی آن متفاوت با نابینایی پیشرفته یا مزمن خواهد بود. علت نابینایی موقت با دائمی متفاوت است. علت نابینایی با معاینه دقیق توسط چشم پزشک مشخص می‌شود.

درمان نابینایی

درمان اختلال بینایی به علت بروز آن بستگی دارد. در کشورهای جهان سوم که بسیاری از مردم به دلیل بروز عیوب انکساری، بینایی ضعیفی دارند، صرفا تجویز عینک باعث کاهش مشکل می‌شود. همچنین با تغییر رژیم غذایی می‌توان علل تغذیه ای نابینایی را برطرف کرد. میلیون‌ها انسان در جهان وجود دارند که به دلیل آب مروارید بینایی خود را از دست داده‌اند. در این بیماران، عمل جراحی آب مروارید در بیشتر موارد، بینایی آنها را بازمی‌گرداند. علل التهابی و عفونی نابینایی را نیز می‌توان با استفاده از دارو به صورت قطره یا قرص درمان کرد. همچنین پیوند قرنیه ممکن است به افرادی که بینایی خود را در اثر زخم قرنیه از دست داده‌اند کمک کند.

اکثر نابینایی‌های ناشی از رتینوپاتی دیابتی با کنترل دقیق میزان قند خون، ورزش، جلوگیری از چاقی، نکشیدن سیگار و مصرف غذاهایی که باعث افزایش خون نمی‌شوند (قندهای پیچیده‌تر از کربوهیدرات‌های ساده) قابل پیشگیری هستند. امروزه به دلیل شرایطی که در نتیجه زندگی طولانی‌تر ایجاد می‌شود، تعداد افراد نابینا یا کم‌بینا افزایش یافته است. با افزایش میانگین طول عمر جمعیت جهانی، نابینایی بیشتری در اثر بیماری‌هایی مانند دژنراسیون ماکولا نیز وجود خواهد داشت. با این حال، این بیماری‌ها به حدی شایع هستند که تحقیقات و درمان درمورد آن‌هابه طور مداوم در حال تحول و پیشرفت است. در معاینات منظم چشم اغلب می‌توان یک بیماری بالقوه که ممکن است باعث نابینایی شود را کشف و پیش از از بین رفتن بینایی آن را درمان کرد.

آیا نابینایی قابل پیشگیری است؟

نابینایی با ترکیبی از آموزش و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی خوب قابل پیشگیری است. بسیاری از دلایل آسیب‌زای نابینایی را می‌توان از طریق محافظت از چشم جلوگیری نمود. همچنین علل تغذیه‌ای نابینایی از طریق رژیم غذایی مناسب قابل پیشگیری است. بسیاری از موارد نابینایی ناشی از گلوکوم را نیز از طریق تشخیص زود هنگام و درمان مناسب می‌توان پیشگیری کرد. آمار اختلال در بینایی و نابینایی ناشی از بیماری‌های عفونی امروزه با اقدامات بین المللی بهداشت عمومی بسیار کاهش یافته است.

اکثر نابینایی‌های ناشی از رتینوپاتی دیابتی با کنترل دقیق میزان قند خون، ورزش، جلوگیری از چاقی، نکشیدن سیگار و مصرف غذاهایی که باعث افزایش خون نمی‌شوند (قندهای پیچیده‌تر از کربوهیدرات‌های ساده) قابل پیشگیری هستند. امروزه به دلیل شرایطی که در نتیجه زندگی طولانی‌تر ایجاد می‌شود، تعداد افراد نابینا یا کم‌بینا افزایش یافته است. با افزایش میانگین طول عمر جمعیت جهانی، نابینایی بیشتری در اثر بیماری‌هایی مانند دژنراسیون ماکولا نیز وجود خواهد داشت. با این حال، این بیماری‌ها به حدی شایع هستند که تحقیقات و درمان درمورد آن‌هابه طور مداوم در حال تحول و پیشرفت است. در معاینات منظم چشم اغلب می‌توان یک بیماری بالقوه که ممکن است باعث نابینایی شود را کشف و پیش از از بین رفتن بینایی آن را درمان کرد.